1.Tế bào bình thường là gì?
Tế bào là đơn vị cấu tạo cơ bản và nhỏ nhất của mọi sinh vật sống , đóng vai trò là nền tảng xây dựng nên cơ thể con người. Mỗi tế bào có khả năng thực hiện các chức năng sống thiết yếu, bao gồm trao đổi chất, sinh sản và phản ứng với các tín hiệu từ môi trường xung quanh. Trong cơ thể con người, có hàng nghìn tỷ tế bào được tổ chức thành các mô và cơ quan khác nhau, giúp cơ thể hoạt động và tồn tại. Các tế bào trong cơ thể con người có nhiều loại khác nhau, mỗi loại đảm nhận một vai trò cụ thể. Mặc dù mỗi loại tế bào có cấu trúc và chức năng riêng, chúng đều có các thành phần cơ bản như nhân tế bào chứa DNA, màng tế bào bao bọc bên ngoài, và các bào quan giúp duy trì sự sống của tế bào.
Tế bào cấu tạo nên cơ thể con người
Cơ thể con người rất nhiều loại tế bào thiết yếu giúp cơ thể hoạt động bình thường, như tế bào máu giúp vận chuyển oxy và bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng, tế bào cơ tạo nên các mô cơ, giúp co bóp và di chuyển. Hay tế bào thần kinh truyền dẫn thông tin dưới dạng tín hiệu điện, tạo nên hệ thống thần kinh điều khiển hành vi và cảm xúc. Tế bào da thì giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại từ môi trường bên ngoài. Đó là những tế bào đã biệt hóa, và có nguồn gốc cùng từ các tế bào gốc.
2. Tế bào gốc là gì?
Với tế bào gốc là những tế bào chưa biệt hóa, có tiềm năng phát triển thành nhiều loại tế bào khác nhau, là một phần của hệ thống sửa chữa của cơ thể, chúng có tiềm năng phân chia không hạn chế để bổ sung cho những tế bào khác đã bị tổn thương. Tế bào gốc là khối xây dựng cơ thể của chúng ta. Chúng khác với các tế bào khác vì chúng có khả năng phân hóa thành bất kỳ loại tế bào nào vì có thể tự tái tạo.
3. Sự khác biệt giữa tế bào gốc và tế bào bình thường
Thứ nhất, về khả năng tự tái tạo, tế bào gốc có khả năng tự tái tạo vô thời hạn giúp thay thế và duy trì số lượng tế bào trong cơ thể. Còn với tế bào bình thường có khả năng phân chia hạn chế, không thể tái tạo mãi mãi.
Thứ 2 về khả năng biệt hóa, vốn dĩ các tế bào bình thường chính là các tế bào đã biệt hóa, với những cấu tạo, nguồn gốc riêng, nên thực hiện được các chức năng cụ thể. Ngược lại, tế bào gốc chưa biệt hóa, không giữ bất cứ chức năng cụ thể trong hoạt động bên trong cơ thể con người mà giống như nguồn dự trữ tế bào, khi có tín hiệu kích thích, chúng sẽ phân chia và biệt hóa thành các tế bào tương thích thay thế cho những tế bào bị tổn thương hoặc chết.
Tế bào gốc
Thứ 3 về vai trò trong sự phát triển và sửa chữa cơ thể, tế bào bình thường sẽ thực hiện các chức năng cố định và ít tham gia vào quá trình sửa chữa hoặc tái tạo mô. Với tế bào gốc đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển phôi thai và sửa chữa tổn thương ở người trưởng thành. Bởi các tế bào gốc có khả năng phân chia cao hơn so với tế bào bình thường. Tế bào gốc với khả năng tự đổi mới do mỗi tế bào có khả năng phân chia thành hai tế bào, một giống hệ nó và một sẽ biệt hóa thành tế bào có chức năng. Ngược lại, tế bào bình thường sẽ không phân chia như tế bào xương, tế bào thần kinh, hoặc phân chia rất ít, trong thời gian dài hình thành 2 tế bào con giống hệt nhau để thực hiện chức năng.
Thứ 4, mỗi loại tế bào bình thường được cấu tạo hoạt động ở mô cụ thể, mà thực hiện chức năng tương ứng. Ngược lại, một loại tế bào gốc có thể tồn tại được ở một hoặc nhiều mô khác nhau. Ví dụ như tế bào trung mô có thể được tìm thấy mở tủy xương, mô mỡ, tủy răng,… Khi gặp chấn thương mô hoặc cơ thể trong tình trạng bệnh, tự động sẽ gửi một số tín hiệu tới các tế bào gốc khi đang ở trạng thái nghỉ trong một thời gian dài tự động kích hoạt.
Tóm lại, tế bào gốc có thể biệt hóa theo con đường bình thường để tạo ra các tế bào đã biệt hóa. Từng loại tế bào có những tiềm năng riêng, càng nhiều tiềm năng có thể biệt hóa ra nhiều loại tế bào khác nhau sẽ càng có tính ứng dụng cao. Ngược lại tế bào đã biệt hóa không thể quay ngược lại thành tế bào gốc theo con đường tự nhiên.
4. Ứng dụng của sự khác biệt này trong y học
Với những đặc điểm và sự khác biệt của tế bào gốc, tế bào gốc giúp tái tạo mô, phát triển liệu pháp điều trị cho các bệnh lý như ung thư, tổn thương thần kinh và các bệnh tự miễn. Lợi ích của tế bào gốc trong nghiên cứu và phát triển thuốc nhờ khả năng tái tạo và biệt hóa. Đề cập ngắn đến công nghệ tế bào gốc trong y học tái tạo và thẩm mỹ, giúp cải thiện các tổn thương da, chống lão hóa và tăng cường khả năng phục hồi.
5. Lưu ý khi sử dụng tế bào gốc trong điều trị
Với những công dụng và lợi ích tuyệt vời mà tế bào gốc mang lại, tế bào gốc được cân nhắc sử dụng trong việc điều trị. Tuy nhiên tế bào gốc sử dụng trong điều trị cần đảm bảo về nguồn uy tín và an toàn. Như khả năng tế bào gốc phát triển không kiểm soát, gây ra các rủi ro tiềm ẩn như tác dụng phụ hoặc biến chứng trong điều trị. Đặc biệt, trước khi sử liệu pháp tế bào gốc, cần có sự tư vấn, tham khảo ý kiến từ chuyên gia.
Miễn trừ trách nhiệm: Các bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
